Գիտնականներին հաջողվել է պարզել, որ տարեց մարդու ուղեղի աշխատանքն իր ճկունությամբ չի զիջում երիտասարդի ուղեղի աշխատանքին:
Մեզանից շատերը կարծում են, որ տարիքի հետ մարդու ուղեղի աշխատանքը թուլանում է: Չէ՞ որ տարեցները կորցնում են մտածելու ճկունությունը, հիշողությունը, դժվարությամբ են կայացնում որոշումներ և այլն: Մարդիկ, որոնք ունեն ծեր հարազատներ, շատ հաճախ վերաբերվում են նրանց ոչ այնպես լուրջ, ինչպես երիտասարդ տարիքում, կատակում են նրանց մտավոր ունակությունների վերաբերյալ և կարծում են, որ մտածելու հարցում տարեցներն իրենց այլևս մրցակից չեն:
Օհայոյի համալսարանի (ԱՄՆ) գիտնականները պնդում են, որ տարեց մարդկանց ուղեղի աշխատանքի «դանդաղկոտությունը» կապված չէ ուղեղի ծերանալու հետ: Այստեղ պատճառն ավելի շուտ զուտ հոգեբանական է: Իհարկե, մարդու ուղեղը նույնպես մեծանում է տարիքի հետ զուգընթաց, բայց գիտնականների կարծիքով՝ տարեց մարդու ուղեղը լիովին կարող է մտածել երիտասարդի պես:
Գիտնականներն անց են կացնում մի հետազոտություն, որտեղ մասնակիցներին առաջարկում են տարբեր թեսթեր, օրինակ, աչքաչափով գնահատել էկրանի վրա աստղանիշների քանակը 50-ից շատ է, թե՞ քիչ կամ գտնել բառ՝ տառերի անվերջ հաջորդականության մեջ: Որպես հետազոտության մասնակիցներ ընտրվում են ինչպես տարեց մարդիկ, այնպես էլ երիտասարդներ՝ դպրոցի և քոլեջի աշակերտներ: Child Development ամսագրում հրապարակված հոդվածում հեղինակները գրում են, որ հետազոտության ժամանակ երիտասարդ մասնակիցները դժվարությամբ էին կայացնում որոշումներ, որն ընդհանուր առմամբ բացատրելի է՝ ուղեղը պատրաստ չէ միանգամից աշխատել ինֆորմացիայի հետ և միայն տարիքի հետ է այն սկսում ավելի արագ կողմնորոշվել:
Իսկ նրանք, ում տարիքն արդեն անցնում էր վաթսունը, նույնպես դանդաղում էին որոշումներ կայացնելիս, բայց գիտնականների խոսքերով՝ դանդաղեցումը կապված չէր նրա հետ, որ ուղեղը երկար էր մշակում ինֆորմացիան: Պատճառն այն էր, որ տարեցներն ավելի շատ ժամանակ էին ծախսում իրենց գտած լուծումների ճշգրտությունը մի քանի անգամ ստուգելու համար: Այսինքն, նրանց մոտ հոգեբանական համոզմունք էր առաջացել, որ եթե իրենք ծեր են, ապա շատ հավանական է, որ իրենք սխալվեն՝ այդ պատճառով էլ պետք է լուծումները մի քանի անգամ վերստուգել: Բայց աշխատելով այդ արգելքի հաղթահարման ուղղությամբ՝ թեսթերի լուծման արագությունը տարեցների մոտ հնարավոր էր հասցնել երիտասարդների մակարդակին՝ առանց արդյունքների ճշտության վրա ազդելու: Ավելին, հաճախ տարեցներն արագությամբ նույնիսկ անցնում էին երիտասարդներից:
Հետազոտության եզրակացությունը հետևյալն էր. տարեց մարդիկ ուղղակի չեն ուզում սխալվել և սխալվելու հավանականությունը զրոյացնելու ցանկությունն էլ հենց հանդիսանում է նրանց «մտավոր ունակությունների թուլացման» պատճառը: Եթե բացառել լուծումը կրկին և կրկին ստուգելու այդ սովորությունը, ապա նույնիսկ 90-ամյա ծերունին կարող է լուծել որոշ խնդիրներ երիտասարդի պես: Իհարկե, դա չի վերաբերվում ցանկացած տեսակի խնդիրներին: Ուղեղի մի շարք ֆունկցիաներ, ինչպիսիք են հիշողությունն ու ասոցիատիվ մտածողությունը, իրոք թուլանում են տարիքի հետ, բայց պետք չէ կարծել, որ ուղեղը թուլանում է իր բոլոր հատկանիշներով:
Հ.Գ.
Բացատրեք այս ամենը ձեր տարեց հարազատներին, թող նրանք ավելի վստահ լինեն իրենց վրա և չկարծեն, որ տարիքի հետ իրենց ունակությունները սպառվել են:
